Cây xoan là một cây gỗ sinh trưởng, phát triển nhanh. Cây có tên khoa học là Betula Alnoides. Cây gỗ xoan là một loài thực vật thân gỗ lớn, phân bố nhiều hơi trên thế giới và được coi là cây bản địa của các nước khu vực Đông Nam Á như: Việt Nam, Lào, Thái Lan, Campuchia, Indonesia, Singapore, Malaysia… Trước đây, dân ta vẫn khai thác và sử dụng gỗ xoan đào của vùng Gia Lai là nhiều. Nhưng lâu dần số lượng cạn kiệt thì nhà nước và người dân bắt đầu phát triển chúng lên vùng đất Tây Bắc. Tại đây, cây xoan đào được khoanh vùng và trồng rất nhiều.
Dòng gỗ xoan tại Việt Nam chúng ta có các loại sau:
Cây xoan ta, xoan lai, xoan trắng: Thực chất 3 loại tên xoan trên đều cùng là 1 loại xoan. Xoan ta có thớ màu hơi trắng nên còn được gọi là xoan trắng. Còn xoan lai là cây được lai tạo từ xoan ta, cây xoan lai lớn nhanh hơn và được trồng là chủ yếu. Xoan ta có chất lượng kém hơn và nhẹ hơn xoan đào.
Cây xoan tía, sầu đâu, sầu đông: Xoan tía là xoan có gỗ đỏ, thường mọc trong khu vực tây nguyên, miền trung có nơi gọi là sầu đâu, một số vùng gọi là sầu đông.
Xoan đào: Vỏ cây Xoan Đào nhẵn có màu tro bạc, cành non phủ đầy lông mịn, toàn thân cây có mùi hôi bọ xít. Là cây gỗ xoan rừng, mọc hoang, gỗ lớn, màu hồng sẫm mới xẻ. Gỗ xoan đào là dòng cứng nhất trong họ xoan. Chúng thuộc gỗ nhóm IV (6). Thớ gỗ màu hồng nhạt khi lên màu PU khá đẹp. Giá thành phải chăng, chúng thường dùng để đóng tủ bếp gỗ xoan đào, bàn ghế, tủ áo ...
Tính chất của gỗ xoan đào, loại gỗ xoan tốt nhất. Dòng gỗ có độ bền nhỉnh hơn gỗ sồi.
Ưu điểm :
– Gỗ xoan đào có màu cánh gián đặc trưng, đường vân rõ nét, bề mặt gỗ mịn rất phù hợp mới những không gian nội thất ngày nay.
– Thuộc loại gỗ nhẹ nhưng sau quá trình tẩm sấy kỹ càng gỗ có độ cứng rất tốt, khả năng chịu nhiệt, chống nước, chống ẩm mốc tốt, ngoài ra gỗ còn có khả năng chống lại sự xâm hại của mối mọt.
– Gỗ xoan đào có hương thơm tự nhiên tạo cảm giá dễ chịu và thoải mái trong quá trình sử dụng.
– Gỗ xoan đào có giá thành hợp lý do vậy những sản phẩm nội thất được làm từ gỗ xoan đào có giá phù hợp vớ túi tiền của phần da người dân Việt Nam.
Nhược điểm:
– Gỗ xoan đào có khả năng chống lại sự xâm hại của mối mọt tuy nhiên đấy là trường hợp được ngâm, tẩm sấy kỹ càng. Gỗ xoan đào tự nhiện thì không có khả năng này, gỗ vẫn dễ bị mối mọt tấn công.
– Gỗ xoan đào có thể bị nhạt màu theo thười gian do đó những sản phẩm bằng gỗ xoan đào cần phải được sơn phủ bề mặt bằng sơm PU để giữ màu và tăng độ bóng minh cho sản phẩm.
Nguồn gốc xuất xứ gỗ xoan
Hiện nay gỗ xoan trên thị trường đa phần được nhập khẩu từ các nước châu phi. Tần xuất xuất khẩu tăng mạnh bên cạnh gỗ gụ (gõ đỏ) trong những năm gần đây. Ngoài các quốc gia như Congo hay Ghana là những quốc gia xuất khẩu xoan đào mạnh thì một số nước lân cận Việt Nam chúng ta cũng có xuất khẩu loại xoan này.
Gỗ xoan đào đến từ vùng đất châu Phi có ưu điểm là thân gỗ to, kích thước lớn. Nên rất được chuộng dùng để làm sập ngồi, chiếu ngựa dạng gỗ bản dày từ 15 – 20cm. Nhưng có một hạn chế là xoan đào Nam Phi lại rất hay bị nứt chân chim, tâm dễ bị xé khi mới xẻ. Chính vì vậy các dòng xoan đào sapele Nam Phi khi xẻ xong phải cho vào lò sấy ngay. Tình trạng này chỉ xuất hiện với gỗ chưa được sấy, và gỗ còn tươi.
Gỗ xoan đào Tây Bắc là loại gỗ rừng trồng, có quy hoạch và được chăm sóc. Diện tích trồng đào ở khá lớn nên nguồn gỗ dồi dào, giá cả rất cạnh tranh. Bởi vì chất gỗ dòng này thường mềm; vân không đẹp. Xét về tính bền cơ học thì gỗ xoan đào Tây Bắc giòn hơn, nhiều tim sâu và thớ không mịn bằng xoan đào Gia Lai. Chính vì chất gỗ xốp hơn, nên khả năng thấm hút ẩm mạnh, nên tình trạng cong vênh nứt nẻ dễ xảy ra.
Gỗ xoan đào Gia Lai, xoan đào Lào, Campuchia được đánh giá cao hơn về chất lượng. Vì đây đều là những loại gỗ phát triển trong rừng tự nhiên, có tuổi đời lâu năm nên chất gỗ đanh hơn, cứng hơn nên hiện tượng cong vênh, nứt nẻ hiếm khi xảy ra.
Có một đặc trưng nổi bật của gỗ xoan tự nhiên, là khi xẻ tấm càng mỏng thì càng dễ bị cong vênh. Những tấm xẻ mỏng 1-2cm là rất dễ bị cong vênh, nứt nẻ. Do đó, càng xẻ gỗ dày thì sẽ hạn chế được tình trạng này. Ngoài ra, gỗ xoan đào có bị cong vênh, nứt nẻ hay không phụ thuộc rất lớn vào quy trình xử lý gỗ. Kể cả những loại xoan đào tốt, nhưng không được tẩm sấy kỹ càng thì sau 1 thời gian sử dụng cung sẽ bị ngót lại.
